XVII-wieczny sarkofag św. Bogumiła w kolegiacie w Uniejowie

Uniejów jest szczególnym miejscem kultu Świętego Bogumiła, arcybiskupa i pustelnika. Pewniki życiorysu Bogumiła przykryły mroki historii, głównie ze względu na braki w źródłach pisanych. Znikome ślady pozwalają jednak twierdzić, że był fascynującą postacią. Choć od Jego czasów minęło ponad osiem stuleci, to kult Świętego jest wciąż żywy, a do Jego grobu w kolegiacie uniejowskiej wciąż pielgrzymują tysiące wiernych.

Z katedry do pustelni

Według najpopularniejszej tradycji Bogumił urodził się on w 1116 r. we wsi Koźmin, położonej niedaleko stąd, na drugim brzegu Warty. Na dworze arcybiskupim w Uniejowie przygotowywał się do kapłaństwa. Uczył się także w Gnieźnie i we Francji, gdzie spotkał św. Bernarda z Clairvaux, który wywarł duży wpływ na przyszłego arcybiskupa. W 1136 r. erygował parafię i zbudował kościół w Dobrowie, kilkanaście kilometrów na północ od Uniejowa. W 1140 r. został wyświęcony na kapłana. Dwa lata później objął probostwo dobrowskie, w 1150 r. został dziekanem, a w 1166 r. był prekonizowany na biskupa. W kolejnym roku otrzymać miał od papieża paliusz arcybiskupi. Ta chronologia życia Świętego czyni go czyni go jedną z najbardziej znaczących osób polskiego kościoła okresu wczesnego rozbicia dzielnicowego. Bogumił uważany jest także za jednego z najbardziej prawdopodobnych fundatorów słynnych Drzwi Gnieźnieńskich.

Rzeźba św. Bogumiła na katedrze w Gnieźnie

W 1170 r. zrezygnował z arcybiskupstwa gnieźnieńskiego i osiadł w Dobrowie, wiodąc żywot pustelnika zmarł dn. 10 czerwca 1182 r. w opinii świętości. Jako eremita żył zgodnie z surową regułą św. Romualda, opiekował się ludźmi, karmiąc ich, lecząc, ucząc, wypraszając modlitwą łaski i cuda. Został pochowany w stroju arcybiskupim w Dobrowie.

Inna tradycja lokuje Bogumiła w wieku XI i wiąże jego działalność z konfliktem między królem Bolesławem Śmiałym a biskupem krakowskim Stanisławem ze Szczepanowa, a szerzej między cesarstwem a papiestwem o pierwszeństwo w Kościele Zachodnim. Nie ma pewności, która z tych lokalizacji czasowych Bogumiła jest właściwa i to rodzi dalsze problemy interpretacyjne.

Bez względu jednak na spory historyków dotyczące chronologii życia Bogumiła, Jego decyzja dotycząca rezygnacji z dóbr na rzecz życia spokojnego, gdzie cieszą rzeczy najprostsze czyni tę postać fascynującą także i współcześnie.

Witraże przedstawiające św. Bogumiła w kolegiacie w Uniejowie

Beatus vel sanctus

Kult Bogumiła rozwijał się lokalnie i oddolnie od chwili śmierci Arcybiskupa-Pustelnika. Do grobu Bogumiła w Dobrowie ciągnęły tłumy wiernych nie tylko z okolicy, ale także z całej Polski, a nawet z zagranicy. Wśród ludu Bogumił zasłynął wieloma łaskami i cudami tak za życia, jak i po śmierci, przede wszystkim uzdrowieniami, a nawet wskrzeszeniami ludzi i zwierząt, ale także ocaleniem miasta Koła od pożaru, uratowaniem wielu tonących i innymi cudami.

Szerzej zakrojone próby zmierzające do urzędowego orzeczenia świętości Bogumiła podjęto dopiero w pierwszej połowie XVII wieku. Podjęto także wtedy decyzję do przeniesieniu czczonych szczątków z Dobrowa do Uniejowa. Odbyło się to na mocy decyzji prymasa abp. Mikołaja Prażmowskiego, za zgodą Stolicy Apostolskiej w 1668 r.

Św. Bogumił czyniący cuda po śmierci

Proces kanonizacyjny po raz kolejny rozpoczął w 1908 biskup kujawski, Stanisław Zdzitowiecki. Zakończył się on zaaprobowaniem czci oddawanej Bogumiłowi, jako świętemu lub błogosławionemu, przez papieża Piusa XI w dniu 27 maja 1925 r. Bogumiłowi przysługuje zatem tytuł: beatus vel sanctus (błogosławiony bądź święty).

Uniejów centrum kultu Świętego

W 1663 r. abp Wacław Leszczyński powziął myśl przewiezienia tu relikwii bł. Bogumiła i przygotował wspaniały sarkofag i ołtarz, a w 1668 r. abp Mikołaj Prażmowski projekt ten urzeczywistnił (dodajmy, iż do tej daty czcią otoczone relikwie Błogosławionego znajdowały się w miejscu jego pustelni, małym nadwarciańskim Dobrowie, dziś powiat Koło, woj, wielkopolskie; nie miały tam jednak wystarczającego zabezpieczenia, ponadto Dobrów nie był stanie przyjąć rzeszy pielgrzymów).

Uroczyste przeniesienie relikwii miało miejsce 29 stycznia 1669 r. z udziałem sufragana kijowskiego Stanisława Gianotti. Znalazły swoje miejsce w sarkofagu, ufundowanym w 1666 r. przez abp. Wacława Leszczyńskiego, w formie tumby z czarnego marmuru, na której umieszczono postać z brązu półleżącą, w szatach biskupich. Jest to drugi co do wieku zabytek tego typu w Polsce, po konfesji św. Stanisława w Krakowie na Wawelu, a przed konfesją św. Wojciecha w Gnieźnie.

Od tego czasu centrum kultu Świętego Bogumiła stał się Uniejów.

Relikwie przechowywane są w kolegiacie w dwóch relikwiarzach: ołowianym w kształcie trumienki i srebrnym.

Fot. Janusz Tatarkiewicz

W 2006 r. Rada Miejska w Uniejowie przyjęła uchwałę ustanawiającą Świętego Bogumiła patronem Uniejowa.

Współpraca z Ambasadorami daje naszemu miastu nieskończone możliwości. Uniejów otrzymuje wsparcie od osób, które dzielą z nim wspólne idee i wartości. Są wizytówką Uzdrowiska w kraju oraz za granicą. Dbają o jego wizerunek, łącząc go ze swoimi zamiłowaniami, pasjami. To wraz z Nimi Uniejów ma możliwość ciągłego rozbudowywania dotąd silnej, wiodącej marki miasta odwiedzanego przez setki tysięcy ludzi.  Współpraca z Ambasadorami to dla Uniejowa kolejny krok na drodze do rozwoju.

EWA PAJOR

PIŁKA NOŻNA

• obecnie napastnik drużyny VfL Wolfsburg (czołowego klubu ligi niemieckiej);
• wraz z reprezentacją zdobyła Mistrzostwo Europy w roku 2013;
• otrzymała nagrodę UEFA Under-17 Golden Player dla najlepszej piłkarki w Europie.

Ewa Pajor urodziła się 3 grudnia 1996 r. Jej rodzinną miejscowością jest Pęgów położony w gminie Uniejów. Swoją karierę piłkarską rozpoczęła w Medyku Konin tuż po ukończeniu szkoły podstawowej. Kolejnym debiutem była Ekstraliga, gdzie wystąpiła jako najmłodsza piłkarka w historii ligowych rozgrywek. Aktualnie jest reprezentantką niemieckiego klubu VfL Wolfsburg, gdzie osiąga kolejne sukcesy.

„Jestem dumna z tego, że mogę reprezentować gminę i miasto Uniejów.”

MARCIN TYBURA

MMA

• polski zawodnik mieszanych sztuk walki wagi ciężkiej;
• wygrana w turnieju M-1 Grad Prix 2013;
• zwycięzca M-1 Global wagi ciężkiej w 2013 roku;
• na swoim koncie ma 18 walk i 16 zwycięstw.

Marcin Tybura urodził się 9 listopada 1985 roku. Związany z Uniejowem od dziecka. Swoją karierę w MMA rozpoczął w 2011 roku od wygranej walki na Mistrzostwach Polski MMA w Chorzowie. Kolejny szczebel jego sukcesów zagwarantowała współpraca z kluczową europejską organizacją M-1 Global, dzięki której wygrał turniej M-1 Grad Prix. Od stycznia 2016 roku związany jest z UFC (Ultimate Fighting Championship), gdzie stoczył już cztery walki (trzy wygrane, jedna przegrana). 19 listopada 2017 r. Marcin Tybura spróbuje swoich sił w piątej walce z nowozelandczykiem Markiem Huntem.

„Często dostaję wsparcie od mieszkańców Uniejowa oraz ludzi, których osobiście nie znam, ale wykazują oni patriotyzm lokalny. A najbardziej odczuwalne jest to w mediach społecznościowych. To widać na moim fanpage’u. Na całym świecie kibiców mam, ale w regionie Uniejowa najwięcej.”

„Zawsze, kiedy jest się underdogiem, ma się więcej do ugrania w walce, niż obrona tego, co się już osiągnęło.”

Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej „Termy Uniejów” Sp. z o.o. w Uniejowie

PGK „Termy Uniejów” Sp. z o.o. w Uniejowie zostało powołane w 2008 r. jako spółka gminna. Do głównych zadań przedsiębiorstwa należy zarządzanie obiektami „Term Uniejów” będącymi własnością gminy (kompleks termalno-basenowy, Zamek Arcybiskupów Gnieźnieńskich, Dom Pracy Twórczej, Zagroda Młynarska i kompleks boisk piłkarskich im. W. Smolarka). Przedsiębiorstwo zarządza również gospodarką wodno-kanalizacyjną gminy, zajmuje się utrzymaniem zieleni miejskiej i oczyszczaniem miasta, a także gospodarką mieszkaniową oraz świadczy inne usługi na rzecz mieszkańców.

Prezesem zarządu jest Marcin Pamfil.

Więcej o działalności „Term Uniejów”

Kontakt:

Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej „Termy Uniejów” Sp. z o.o. w Uniejowie

ul. Polna 37

99-210 Uniejów

tel. 63 288 80 71, 505 785 280 (Sekretariat)

tel. 63 288 96 62 (Usługi komunalne)

tel. 63 288 96 69 (Gospodarka wodna)

tel. 63 288 96 64 (Gospodarka mieszkaniowa)

fax: 63 288 95 55

e-mail: termy@uniejow.pl

www.termyuniejow.pl

Godziny pracy:

7:00-15:00

Geotermia Uniejów im. Stanisława Olasa Sp. z o.o. w Uniejowie

Spółka powstała w 1999 r. z inicjatywy Rady Nadzorczej i Zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi. Udziałowcami spółki, obok WFOŚiGW w Łodzi (41,2% udziałów), jest Gmina Uniejów (58,8% udziałów). Celem działalności spółki jest wydobycie i zagospodarowanie wód geotermalnych w Uniejowie.

Prezesem zarządu jest Jacek Kurpik.

Więcej o działalności „Geotermii Uniejów”

Kontakt:

Geotermia Uniejów im. Stanisława Olasa Sp. z o.o. w Uniejowie

ul. Kościelnicka 44

99-210 Uniejów,

tel. 63 288 95 20, fax 63 288 82 86 (ciepłownictwo)

tel. 63 226 47 45, 665 650 691 (gabinet balneologiczny)

e-mail: geotermia@op.pl

www.geotermia-uniejow.pl

Godziny pracy:

poniedziałek: 8:00-16:00

wtorek – piątek: 7:00-15:00

poniedziałek – piątek: 8:00-20:00 (gabinet balneologiczny)

Logotypy do pobrania

• Logo Uniejów Uzdrowisko Pl
• Logo Uniejów Uzdrowisko Ang
• Logo Uniejów Uzdrowisko Niem

czytaj więcej Herb miasta

Czasopisma o gminie Uniejów

Źródłem wiedzy o historii oraz walorach i atrakcjach turystycznych miasta i gminy Uniejów, o bieżących wydarzeniach, a także o społeczności lokalnej są czasopisma wydawane w gminie Uniejów:

• „Uniejowskie Strony”
• „W Uniejowie”
• „Biuletyn Uniejowski”

„Uniejowskie Strony”

Czasopismo „Uniejowskie Strony” wydawane było przez Urząd Miasta w Uniejowie od marca 2004 roku do stycznia 2017 roku w formie kwartalnika. Pierwszemu egzemplarzowi nie nadano numeru,  podobnie było z następnym – z maja/czerwca 2004 r. Dopiero jesiennemu nadano numer trzeci. Od marca 2017 roku ukazuje się jako dwumiesięcznik. Nakład jest niezmienny – 1200 bezpłatnych egzemplarzy.

Pierwszy Zespół Redakcyjny czasopisma stanowili: Grzegorz Antosik (redaktor naczelny od nr. 3/2004 do 4/12/2006), Marek Jabłoński (redaktor naczelny od nr. 1/13/2007 do 4/32/2011), Agnieszka Kaczmarek, Barbara Pastorczak (pomysłodawczyni tytułu kwartalnika), Filip Tomaszewski, Ryszard Troczyński. W Zespole tym, w kolejnych latach, pojawili się: Wanda Duziak (od 5. numeru), Milena Pamfil (od 13.), Karolina Jaśkiewicz (od 17.), Marta Pokorska (od 19.), Masandro Wszołek (od 21.), Dominika Piaseczna/Jaśkiewicz (od 29.), Maciej Bartosiak  (od 39.). Obecnie w skład Redakcji wchodzą: Marta Pokorska, Marek Jabłoński, Joanna i Grzegorz Kostulscy – skład i opracowanie graficzne gazety, Agnieszka Owczarek, Ryszard Troczyński, Maciej Bartosiak.

W każdym z wydawanych numerów publikowane są wywiady, informacje dotyczące realizowanych inwestycji i przedsięwzięć w artykule „Z prac Samorządu” Burmistrza Miasta Uniejów, podejmowanych uchwał „Z działalności Rady Miejskiej” Przewodniczącego Rady Miejskiej w Uniejowie oraz tematy z dziedziny oświaty (osiągnięcia uczniów – konkursy, olimpiady, spotkania w dziale „Gminne wiadomości szkolne”), zajęcia/konkursy/spotkania w Miejskiej Bibliotece Publicznej i Miejsko-Gminnym Ośrodku Kultury w Uniejowie. Regularnie ukazują się artykuły dotyczące zakładów pracy/działalności gospodarczych w gminie Uniejów, osób „pozytywnie zakręconych” na terenie miasta i gminy oraz Kalendarium Powiatowego  Środowiskowego Domu Samopomocy w Czepowie, turnieje i mecze opisywane przez Uniejowskie Stowarzyszenie Aktywni. Informujemy o prowadzonych lub zakończonych inwestycjach, uzyskiwanych certyfikatach, miejscach rankingowych gminy, relacjonujemy o przebiegu imprez kulturalnych, sportowych i uroczystości strażackich, jubileuszach m.in. OSP, stowarzyszeń, orkiestr dętych. O swojej działalności informują stowarzyszenia i organizacje społeczne. Opisywaliśmy również parafie gminy Uniejów. Stałe miejsca miały cykle artykułów o sołtysach gminy Uniejów. Były też publikowane artykuły przyrodnicze, historyczne, legendy, przedruki z cyklu „Napisano o nas” (wycinki prasowe o Uniejowie). Jako wkładki zamieszczaliśmy: „Kalendarze imprez”,  informator „Między Wartą a Nerem – Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania”, czy broszurę „20 lat Samorządu Miasta i Gminy Uniejów”.

Jeżeli chodzi o szatę graficzną gazety, to na przestrzeni lat zmieniała się zarówno okładka, jak również układ tekstów. Wprowadzone zostały m.in. zmiany w postaci wyglądu nagłówka na okładce, układu artykułów, wprowadziliśmy na stałe zdjęcia przy niektórych autorach mających swoje stałe rubryki.

Czasopismo „rozrosło się” z początkowej ilości 20 stron do 60-80 i rekordowej liczby 92 stron w trzecim wydaniu „US” w 2015 roku. Zwiększenie częstotliwości wydawania pisma (z kwartalnika stało się dwumiesięcznikiem) wynikało z faktu, że na terenie naszej gminy organizowane były i nadal są liczne przedsięwzięcia, wydarzenia, imprezy etc., o których Czytelnicy mogli przeczytać ze sporym opóźnieniem. Konsekwencją wielu wydarzeń było również zwiększenie objętości gazety. Ilość stron jest różna, w zależności od ilości materiału.

Dwumiesięcznik ukazuje się dzięki osobom zaangażowanym w życie gminy (pracownicy urzędu, jednostek organizacyjnych, biblioteki, ośrodka kultury, szkół, przedstawiciele społeczności lokalnej i sympatycy naszej gminy). Jest to tym samym pismo tworzone przez i dla mieszkańców i to stanowi jego największą wartość. Łączna liczba autorów tekstów jest imponująca – to około 240 nazwisk. Współautorzy  czasopisma, oprócz codziennych obowiązków wynikających z pracy na poszczególnych stanowiskach, przygotowują informacje lub są autorami artykułów. Dzięki osobom zaangażowanym w życie gminy Uniejów udaje się wydawać co dwa miesiące „Uniejowskie Strony” – stanowiące źródło bogatej wiedzy o tym, co dzieje się na terenie naszej gminy i będące swoistym rodzajem kroniki.

Wydawnictwo cieszy się dużym zainteresowaniem wśród Czytelników naszej gminy. To właśnie z myślą o mieszkańcach jest ono wydawane i bezpłatnie dystrybuowane na terenie gminy. Są to sołectwa (30 miejscowości), banki, cechy, stowarzyszenia, szkoły, parafie, obiekty hotelowe, kiosk ruchu, biblioteka. Gazety wysyłamy m.in. do instytucji: Urzędu Marszałkowskiego, Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego, Komendy Powiatowej Policji i Straży, ROT, Bibliotek (Narodowa, Jagiellońska, UŁ, Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Łodzi, Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu), okolicznych parafii, PŁ, WFOŚiGW w Łodzi, ASP w Łodzi, WAT w Warszawie itp.

Redakcja znajduje się w Urzędzie Miasta Uniejów (ul. bł. Bogumiła 13, 99-210 Uniejów, tel. 63 288 97 87, e-mail: gazeta.us@uniejow.pl). Zbiór wszystkich numerów „Uniejowskich Stron” dostępny jest w Miejsko-Gminnej Bibliotece Publicznej w Uniejowie (ul. Kościelnicka 8/10, 99-210 Uniejów, tel. 63 288 80 77, e-mail: uniebib@op.pl). Najnowsze wydania dostępne są w formie cyfrowej.

„W Uniejowie” jest najstarszym czasopismem gminnym. Kwartalnik wydawany jest od 1999 r. przez Towarzystwo Przyjaciół Uniejowa. Adres redakcji znajduje się w siedzibie TPU (ul. Szkolna 2, 99-210 Uniejów, tel. 63 288 83 39). Archiwalne numery czasopisma „W Uniejowie” są dostępne w siedzibie Towarzystwa. Najnowsze wydania można pobrać w formie cyfrowej.

„Biuletyn Uniejowski” jest czasopismem naukowym wydawanym jako rocznik od 2012 r. przez Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego we współpracy z Urzędem Miast Uniejów. Adres redakcji znajduje się na Wydziale Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego (ul. Kopcińskiego 31, 90-142 Łódź, tel. 42 635 45 70, e-mail: biuletynuniejowski@geo.uni.lodz.pl).Wydawnictwo dostępne jest w Miejsko-Gminnej Bibliotece Publicznej w Uniejowie przy ul. bł. Bogumiła 13. Wszystkie artykuły są do pobrania na stronie: www.biuletynuniejowski.geo.uni.lodz.pl 

Wydania informacyjne o gminie Uniejów

Z okazji ważnych rocznic i podsumowań działań władz samorządowych gminy Uniejów Urząd Miasta wydał również publikacje:

• „100 lat budowania społeczeństwa obywatelskiego na Ziemi Uniejowskiej” (Andrzej R. Tyczyno, Uniejów, 2013), dostępna w Miejsko-Gminnej Bibliotece Publicznej w Uniejowie przy ul. bł. Bogumiła 13)
• „20 lat Samorządu Miasta i Gminy Uniejów 1990-2010”
• „Działania Samorządu Miasta i Gminy Uniejów w kadencji 2010-2014”.

Publikacje naukowe o gminie Uniejów

Najważniejszą pozycją historyczną jest monografia pt. „Uniejów. Dzieje miasta”, wydana pod egidą Towarzystwa Przyjaciół Uniejowa we współpracy z łódzkim oddziałem Polskiego Towarzystwa Historycznego (Łódź-Uniejów, 1995). Książka o objętości 506 stron wraz z ikonografią została opracowana przez zespół naukowców związanych z dwoma ośrodkami akademickimi: Łodzią i Toruniem pod kierunkiem prof. dr. hab. Jana Szymczaka (UŁ). Publikacja dostępna jest w Uniejowie w zasobach archiwalnych TPU (ul. Szkolna 2) i Miejsko-Gminnej Bibliotece Publicznej w Uniejowie (ul. bł. Bogumiła 13).

Publikacją z dziedziny geografii społeczno-gospodarczej, dotyczącą m.in. Uniejowa, jest książka pt. „Świadomość społeczna wykorzystania wód geotermalnych w województwie łódzkim i landzie Styria w kontekście zrównoważonego rozwoju regionów” autorstwa dr Karoliny Smętkiewicz (wyd. Ibidem, Łódź, 2014). Pozycja dostępna jest w Uniejowie w Miejsko-Gminnej Bibliotece Publicznej (ul. bł. Bogumiła 13).

Uniejów wśród najlepszych w Polsce

Gmina Uniejów wyróżnia się na tle innych polskich samorządów tym, że już od wielu lat wielokrotnie zajmuje czołowe miejsca w ogólnokrajowych rankingach gmin. Jest niedoścignionym liderem w zakresie wielkości pozyskiwanych fundusz unijnych i dynamiki rozwoju gminy. Liczne prestiżowe nagrody i wyróżnienia przyznawane gminie, jej władzom i inwestycjom turystycznym współfinansowanym ze środków unijnych świadczą o tym, że Uniejów idzie w dobrym kierunku.

Od 2006 r. gmina Uniejów otrzymuje rokrocznie nagrody w Rankingach Samorządów „Rzeczpospolitej”. W 2016 r. gmina Uniejów zajęła III miejsce w Rankingu Samorządów w kategorii gminy miejskie i miejsko-wiejskie, zaś w 2017 r. gmina Uniejów uplasowała się na I miejscu tego rankingu za najlepsze wykorzystanie funduszy unijnych. Ponadto Uniejów zajął 51 miejsce (na prawie 600) w kategorii małych miast w rankingu „Bogactwo samorządów” za 2016 r. publikowanym przez pismo samorządowe „Wspólnota”. Nie tylko sama gmina zdobywa liczne nagrody i wyróżnienia – również Burmistrz Uniejowa jest liderem w różnych plebiscytach dotyczących władz samorządowych, m.in. w rankingu „Pulsu Biznesu” w 2016 r. zdobył I miejsce wśród samorządowców.

Oferta turystyczna Uniejowa została dwukrotnie doceniona w konkursie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego współorganizowanego przez firmę Smartlink – eksperta w promocji inwestycji unijnych „Polska Pięknieje – 7 cudów Funduszy Europejskich” (2009, 2013).

Znaczącymi dla Uniejowa nagrodami jest tytuł jednego z „7 Nowych Cudów Polski”, otrzymany w 2012 r. w Plebiscycie Magazynu „National Geographic Traveler”, a także miano laureata w konkursach Polskiej Organizacji Turystycznej za „Najlepszy Produkt Turystyczny Roku” – wyróżnienie POT zdobyte w 2011 r. i Certyfikat POT uzyskany w 2012 r.

W 2016 r. uzdrowisko termalne Uniejów zostało nagrodzone wśród polskich miejscowości uzdrowiskowych, także tych z długimi tradycjami. Uniejów został laureatem pierwszej edycji ogólnopolskiego konkursu EKO HESTIA SPA. Zgłoszone do konkursu przedsięwzięcie pt. „Uzdrowisko Termalne Uniejów – w przyjaźni z przyrodą” zdobyło uznanie komisji konkursowej za nowatorskie i skuteczne działania proekologiczne oraz inwestycje związane z szeroko pojętą ochroną środowiska. Gmina otrzymała nagrodę finansową pozwalającą realizować kolejne działania proekologiczne. Konkurs jest wspólną inicjatywą Grupy ERGO Hestia i Stowarzyszenia Gmin Uzdrowiskowych RP.

W 2017 r. gmina została uhonorowana w plebiscycie Polska Press dla samorządów województwa łódzkiego „Gmina na 6” w dwóch kategoriach: „Gmina przyjazna turystom” i „Gmina przyjazna inwestorom”.

W 2018 r. Zagroda Młynarska w Uniejowie zdobyła III miejsce w ogólnopolskim konkursie Polskiej Organizacji Turystycznej „Na wsi najlepiej – 12 dobrych praktyk w turystyce wiejskiej” w kategorii „Oferta wypoczynkowa turystyki wiejskiej”.

W 2017 roku Gmina Uniejów stała się laureatem konkursu „Gmina na 6” w dwóch kategoriach: Gmina przyjazna turyście oraz Gmina przyjazna inwestorom.

Uniejów otwarty na świat
Gmina Uniejów jest otwarta na współpracę z innymi samorządami w kraju i za granicą. Nawiązała współpracę partnerską z następującymi gminami i regionami: w Polsce (Turek – od 2009 r., Szczyrk – od 2011 r.), na Węgrzech (Mórahalom – od 2009 r.), na Łotwie (Krāslava – od 2011 r.), w Finlandii (Sonkajärvi – od 2011 r.), na Ukrainie (Truskawiec – od 2013 r.), w Gruzji (Region Racha i miejscowość Tskaltubo – od 2013 r.), na Białorusi (Gorki – od 2013 r.), w Azerbejdżanie (Naftalan – od 2014 r.), we Włoszech (Alatri – od 2017 r.), w Islandii (Grindavik – od 2019 r.) oraz w Mołdawii (Hyrżauka – planowana).

Nasze gminy i regiony partnerskie można poznać pod adresami:

• Turek (Polska, woj. wielkopolskie) – www.miastoturek.pl
• Szczyrk (Polska, woj. śląskie) – www.szczyrk.pl
• Mórahalom (Węgry) – www.morahalom.hu
• Krāslava (Łotwa) – www.kraslava.lv
• Sonkajärvi (Finlandia) – www.sonkajarvi.fi
• Truskawiec (Ukraina) – www.truskavets.ua/pl
• Region Racha (Gruzja) – www.ugogeorgia.com/racha/
• Tskaltubo (Gruzja) – www.tskaltuboresort.ge, www.sanatoriumi.ge
• Gorki (Białoruś) – www.horki.info
• Naftalan (Azerbejdżan) – www.azerbaijan.travel
• Alatri (Włochy) – www.comune.alatri.fr.it
• Grindavik (Islandia) – www.grindavik.is

Wspólne działania ubogacają
Współpraca Uniejowa z sąsiednią gminą miejską Turek odbywa się na wielu płaszczyznach, m.in. gospodarczej – wielu przedsiębiorców z gminy Uniejów prowadzi działalność w Turku i na odwrót. Ponadto oba miasta znajdują się w tym samym obszarze działań Nadleśnictwa Turek. Młodzież z gminy Uniejów uczęszcza do tureckich szkół ponadgimnazjalnych. Z kolei współpraca z miastem Szczyrk odbywa się w dziedzinach kultury i promocji turystycznej

Ważnymi dziedzinami współpracy międzynarodowej Uniejowa z gminami i regionami partnerskimi są rozwój i promowanie turystyki zdrowotnej oraz wymiana doświadczeń w zakresie wykorzystania wód geotermalnych, a także ochrona środowiska i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody. Nawiązywanie i pielęgnowanie bezpośrednich kontaktów między społecznościami lokalnymi umożliwia wzajemne poznawanie kultur i języków oraz inicjowanie kontaktów gospodarczych i biznesowych. Atrakcją, szczególnie dla dzieci i młodzieży, są wyjazdy turystyczne w ramach wymiany uczniów, a także udział w imprezach kulturalnych, sportowych, artystycznych i edukacyjnych (np. wizyta młodzieży z Uniejowa w węgierskiej miejscowości Mórahalom we wrześniu 2017 r.).

Zapraszamy do obejrzenia relacji video z podejmowanych form współpracy międzynarodowej:

Relacja z wizyty studyjnej (lipiec 2017 r.) i misji gospodarczej (sierpień 2017 r.), która odbyła się w Uniejowie. Do gminy przyjechali przedsiębiorcy i samorządowcy z Finlandii, Węgier, Łotwy, Ukrainy, Gruzji, Białorusi i Rosji.

Relacja z międzynarodowej konferencji „Od pomysłu do biznesu”, która odbyła się w Uniejowie w kwietniu 2018 r. z udziałem delegacji z miast partnerskich z Węgier i Włoch i miała na celu promowanie lokalnych produktów oraz wymianę doświadczeń biznesowych.

Więcej o różnych wydarzeniach organizowanych w gminie Uniejów, w których brali udział przedstawiciele zaprzyjaźnionych miejscowości można przeczytać w artykułach:

• wizyta delegacji z Węgier w Uniejowie (sierpień 2015 r.)
• układanie obrazu Matki Bożej Pocieszenia w Wilamowie (sierpień 2015 r.)
• Międzynarodowy Kongres Sztuki Ulotnej w Uniejowie (kwiecień 2016 r.)
• wizyta studyjna w Uniejowie (lipiec 2016 r.)
• Międzynarodowa konferencja o leczenictwie uzdrowiskowym, ekoinnowacjach i ekoinwestycjach (sierpień 2016 r.)
• misja gospodarcza w Uniejowie (sierpień 2016 r.)
• Boże Ciało w Spycimierzu z gośćmi z Włoch (maj 2016 r.)
• układanie obrazu św. Bogumiła w kolegiacie w Uniejowie (maj 2016 r.)
• finał cyklu Spycimierskie Boże Ciało z udziałem członków włoskiego stowarzyszenia „Infioritalia” (sierpień 2016 r.)
• Boże Ciało w Spycimierzu z gośćmi z Włoch (czerwiec 2017 r.)
• Polsko-Włoski Weekend Kwiatowy (czerwiec 2017 r.)
• międzynarodowa wizyta studyjna połączona z premierą kosmetyków termalnych „Termy Uniejów” oraz wystawą poświęconą Marszałkowi Mannerheimowi (lipiec 2017 r.)
• misja gospodarcza połączona z premierą Ogórka Termalnego z Uniejowa (sierpień 2017 r.)
• międzynarodowa konferencja „Od pomysłu do biznesu” (kwiecień 2018 r.)
• wizyta studyjna delegacji gminy Grindavik z Islandii (kwiecień 2018 r.)
• Międzynarodowy Festiwal Sztuki Ulotnej (maj 2018 r.)
• film promocyjny z misji gospodarczej w Uniejowie (październik 2018 r.)
• misja gospodarcza w Uniejowie (październik 2018 r.)
• wmurowanie kamienia węgielnego pod rozbudowę kompleksu termalno-basenowego (październik 2018 r.)
• III Międzynarodowe Forum Inteligentnego Rozwoju (październik 2018 r.)
• 100 lat państwowości Polski i Azerbejdżanu (październik 2018 r.)
• podpisanie umowy partnerskiej o współpracy z gminą Grindavik z Islandii (listopad 2019 r.)
• IV Międzynarodowe Forum Inteligentnego Rozwoju (listopad 2019 r.)

Uniejów – pierwsze w Polsce Uzdrowisko Termalne

Droga Uniejowa do uzyskania statusu uzdrowiska

Rok 1979 był pierwszym kamieniem milowym na drodze dynamicznego rozwoju Uniejowa opartego na wykorzystaniu wody geotermalnej. To właśnie wtedy zamiast ropy naftowej odkryto tu bogate zasoby gorącej wody. Po kilkunastu latach niepewności zdecydowano o zagospodarowaniu tego surowca. Początek lat 90. XX w. to czas budowy odwiertów geotermalnych służących do eksploatacji wody. Dziesięć lat później spółka „Geotermia Uniejów” zaoferowała mieszkańcom miasta przyjazne środowisku ogrzewanie geotermalne, a także możliwość doświadczenia zdrowotnych właściwości wody geotermalnej.

Pozytywne opinie pierwszych kuracjuszy korzystających z dobroczynnego działania wody geotermalnej, wielki potencjał przyrodniczy i krajobrazowy gminy Uniejów, jej walory turystyczne i rekreacyjne potwierdziły tylko, że warto dążyć do uzyskania statusu uzdrowiska. Władze samorządowe i mieszkańcy gminy bardzo zaangażowali się w realizację tych aspiracji i marzeń. Uniejów przebył jednak długą drogę, zanim stał się statutową miejscowością uzdrowiskową. Konieczne były naukowe dowody świadczące o tym, że miasto na to zasługuje. W 2008 r. Zakład Tworzyw Uzdrowiskowych z siedzibą w Poznaniu (należący do Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie) wydał świadectwo potwierdzające lecznicze właściwości wody z odwiertu Uniejów PIG/AGH-2. W tym samym roku wydane zostało świadectwo potwierdzające właściwości lecznicze klimatu Uniejowa wraz z oceną warunków bioklimatycznych, a także z operatem klimatycznym, opracowane przez Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN w Warszawie. Na podstawie tych dokumentów opublikowany został w 2011 r. operat uzdrowiskowy dla Uzdrowiska Uniejów. W 2011 r. została wydana decyzja Ministra Zdrowia w sprawie możliwości prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego na obszarze gminy Uniejów oraz określenia kierunków lecznictwa uzdrowiskowego w Uniejowie. A już rok później prezes Rady Ministrów podpisał stosowne rozporządzenie w sprawie nadania statusu uzdrowiska miastu Uniejów wraz z sąsiadującymi z miastem sołectwami.

Świadectwa Uzdrowiska Termalnego Uniejów.

Uniejów jako nowoczesne uzdrowisko termalne

Dziś, po kilkunastu latach doświadczeń z geotermią, Uniejów jest młodym, nowoczesnym uzdrowiskiem, w którym główną rolę gra aktywna rekreacja opierająca się na walorach wody geotermalnej i bogactwie przyrodniczo-kulturowym. Najważniejsze w tej wizji jest to, aby goście mogli poczuć się w Uniejowie jak w kapsule zdrowia i witalności, mając w zasięgu ręki wszelkie dobrodziejstwa służące profilaktyce zdrowotnej i regeneracji sił.

Możliwość spędzenia czasu z całą rodziną sprzyja budowaniu relacji rodzinnych – sprzyja temu m.in. uprawianie aktywnego wypoczynku i turystyki (np. kajakarstwa, jazdy konnej, jazdy na rowerze, nordic walking, sportów zimowych).

Lecznicze właściwości uniejowskiej wody geotermalnej

Właściwości fizyczne i chemiczne wody geotermalnej z ujęcia Uniejów PIG/AGH-2 zostały określone w wynikach badań przeprowadzonych przez Zakład Tworzyw Uzdrowiskowych w Poznaniu: w 2008 r. oraz w 2015 r.

Lecznicza woda geotermalna stosowana podczas kąpieli i innych zabiegów np. masaży podwodnych ma korzystny wpływ na leczenie chorób skóry, zwyrodnień stawów, stanów po zabiegach operacyjnych narządu ruchu. Kąpiele powodują przyśpieszenie gojenia się ran, wygładzenie skóry, redukcję zmarszczek i cellulitu. Kuracje pitne z zastosowaniem uniejowskiej wody geotermalnej pobudzają czynność wydzielniczą żołądka i trzustki i stymulują przemianę materii. Inhalacje działają przeciwzapalnie i oczyszczająco na układ oddechowy.

Dobroczynny wpływ wody geotermalnej z Uniejowa na organizm człowieka zapewniają zawarte w niej pierwiastki:

• chlorek sodu stymuluje przemianę materii i reguluje procesy trawienne, sód wpływa korzystnie na układ nerwowy, zaś chlorki na układ krążenia i pokarmowy,
• kwas metakrzemowy jest korzystny dla uwodnienia skóry i poprawy elastyczności, a także powoduje jej brązowienie i pomaga w redukcji zmarszczek i cellulitu,
• wodorowęglany pomagają utrzymać równowagę kwasową w żołądku i jelitach oraz przyspieszają trawienie,
• związki jodu uzupełniają jego niedobory w organizmie, zapobiegają przybieraniu na wadze, usprawniają myślenie, uspokajają i zapobiegają nadmiernemu odczuwaniu zmęczenia,
• związki miedzi i żelaza są odpowiedzialne za wzmocnienie odporności,
• radon dodaje sił witalnych,
• fluor dobroczynnie wpływa na higienę jamy ustnej,
• wapń wzmacnia kości, powoduje odprężenie mięśni, poprawia krzepliwość krwi, reguluje ciśnienie krwi i pracę serca oraz łagodzi objawy alergii,
• potas pozytywnie wpływa na pracę mięśni, koncentrację i łagodzenie przemęczenie,
• magnez wzmacnia odporność organizmu, zmniejsza ryzyko miażdżycy i zawału serca, a także łagodzi stres i skutki zdenerwowania.

Więcej na temat leczniczych właściwości uniejowskiej wody geotermalnej oraz informacje o bazie uzdrowiskowej w Uniejowie.

Komisja Uzdrowiskowa Rady Miejskiej – skład i działalność

Przy Radzie Miejskiej działa Komisja Uzdrowiskowa, której Przewodniczącym jest Mirosław Madajski. Członkami Komisji są: Marianna Grubska, Jolanta Ilska, Teresa Łuczak, Daniel Szafarz, Tomasz Wójcik.

Komisja Uzdrowiskowa zajmuje się m.in. następującymi zagadnieniami:

• opiniowaniem projektów uchwał dotyczących zakresu prac Komisji Uzdrowiskowej,
• opiniowaniem projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego obejmujących tereny wchodzące w skład stref ochronnych,
• analizą i monitorowaniem wpływów do budżetu gminy z opłaty uzdrowiskowej,
• analizą operatu uzdrowiskowego,
• przygotowaniem Uzdrowiska Uniejów do sezonów letnich w zakresie uzdrowiskowym oraz rekreacyjno-wypoczynkowym,
• oceną stanu urządzeń uzdrowiskowych,
• funkcjonowaniem podmiotów leczniczych w Uzdrowisku Uniejów,
• wpływem działalności Uzdrowiska na rozwój miasta oraz analizą oferty turystyczno-rekreacyjno-uzdrowiskowej Uniejowa,
• informacją w zakresie funkcjonowania w mieście gospodarki odpadami.

Uniejów może poszczycić się prawie tysiącletnią historią, co pozwala uznać miejscowość za jedno z najstarszych miast w Polsce. Pierwsze pisemne wzmianki o miejscowości Unieievo pochodzą z bulli papieża Innocentego II, wydanej w 1136 r. W owym czasie Uniejów był jedynie wspomniany jako osada położona w pobliżu Spycimierza należącego do arcybiskupów gnieźnieńskich i pełniącego ważną funkcję kasztelanii. Z biegiem lat ranga Uniejowa zaczęła rosnąć, co wiązało się z wpływem kościoła na rozwój miasta. Pierwszym arcybiskupem przebywającym w Uniejowie był Błogosławiony Bogumił, obecnie patron miasta.

Uniejów otrzymał przywilej lokacyjny przed rokiem 1290 z rąk arcybiskupa Jakuba Świnki, który w 1283 r. ufundował szpital i kościół św. Ducha. W 1331 r. miasto zostało zniszczone przez Krzyżaków. Istniejące wówczas świątynie zostały zrabowane i spalone. Po okresie zniszczeń nastąpił rozkwit gospodarczy i ludnościowy miasta, który przypadł na II poł. XIV w. i XV stulecie. W mieście osiedlało się coraz więcej mieszkańców, rozwijało się rzemiosło, kuśnierstwo, tkactwo, szewstwo, krawiectwo. Powstawały cechy rzemiosł oraz odbywały się targi i jarmarki. Działali też piekarze, rzeźnicy, prasołowie (kupcy zajmujący się sprzedażą soli). W tym czasie do rozwoju Uniejowa przyczynił się arcybiskup Jarosław Bogoria Skotnicki, który w miejscu świątyni zniszczonej przez Krzyżaków wzniósł kościół pw. Wniebowzięcia NMP.

W latach 1360-1365 na lewym brzegu rzeki Warty wzniesiono zamek obronny, w którym arcybiskupi gnieźnieńscy przechowywali w czasie wojen swój skarbiec, księgi oraz archiwa. W zamku odbywały się synody diecezjalne i zjazdy duchowieństwa. Funkcję rezydencji arcybiskupów gnieźnieńskich zamek pełnił do końca XVIII w. Uniejowska budowla obronna pierwotnie została wzniesiona w stylu gotyckim, zaś przebudowana w XVII stuleciu w stylu renesansowym.

Od połowy wieku XVII miasto zaczęło podupadać na skutek pożarów i zniszczeń spowodowanych przez potop szwedzki. Po II rozbiorze Polski władze pruskie przeprowadziły sekularyzację dóbr arcybiskupich, a w roku 1836 dobra uniejowskie wraz z miastem i zamkiem otrzymał hrabia Karol Toll. Za czasów jego syna, Aleksandra, nastąpiły kolejne przebudowy zamku (1848-1850). Z połowy XIX w. pochodzi też park zamkowy założony w stylu angielskim. Do 1918 r. rodzina Tollów była właścicielem zamku.

Zamek Arcybiskupów Gnieźnieńskich wraz z otaczającym go Parkiem Zamkowym – prezentem dla Hrabiny Toll. Dziś zespół parkowy, podobnie jak zamek, są wpisane do rejestru zabytków.

W roku 1870 władze carskie pozbawiły Uniejów praw miejskich i miasto odzyskało je dopiero po 49 latach. Kolejny burzliwy okres dla Uniejowa to czas II wojny światowej. Rok 1939 zapisał się na kartach historii bohaterskimi działaniami oddziałów 25 Dywizji Piechoty gen. Franciszka Altera z Armii „Poznań”, które broniły przeprawy przez Wartę. Upamiętnieniem tego wydarzenia z początku września 1939 r. jest pomnik na rynku miasta. Szczególnym bohaterstwem odznaczyli się żołnierze  Podolskiej Brygady Kawalerii. W czasie działań wojennych pożar strawił większą część zabudowy rynku. Miasto było kilkakrotnie odbijane Niemcom. Niemcy zemścili się na zakładnikach i mieszkańcach okolicznych wiosek, wymordowali wszystkich nauczycieli w obozach masowej zagłady. Po wyzwoleniu w 1945 r. przez wiele lat usuwano ślady wojenne.

Kolejny okres rozwoju przypada na lata 80. i 90. XX w. W tym czasie wybudowano nową szkołę, bloki mieszkalne, przychodnię, apteki, banki oraz pawilony handlowe. Przełom tysiącleci – początek XXI w. to czas dynamicznych przemian społecznych i gospodarczych, dla których ważnym impulsem było odnalezienie i wykorzystanie wody geotermalnej oraz szanse związane z pozyskiwaniem funduszy unijnych na inwestycje. Uniejów od 2012 r. ma status miejscowości uzdrowiskowej i stawia na rozwój funkcji turystyczno-rekreacyjnych.

O śladach średniowiecznej świetności miasta – zamku i kolegiacie – historycznych perełkach Uniejowa oraz o pozostałych zabytkach można przeczytać na stronie turystycznej. Zachęcamy również do odbycia wirtualnego spaceru po uniejowskiej kolegiacie oraz odwiedzenia strony internetowej zamku Arcybiskupów Gnieźnieńskich. Więcej o zamku można przeczytać w artykule Z. Wilk-Woś zamieszczonym w „Biuletynie Uniejowskim”, tom 4 (2015).

Patron Uniejowa – Błogosławiony Bogumił

Około tysiąca lat temu na Ziemi Uniejowskiej żył i działał arcybiskup gnieźnieński – Bogumił. W Uniejowie i pobliskim Dobrowie, gdzie miał swoją pustelnię, cieszy się on szczególnym kultem wiernych. Według udokumentowanych zapisków, miały i nadal mają miejsce liczne uzdrowienia za jego wstawiennictwem. Świadczą o nich drewniane kule zostawiane w kościele przez osoby, które doznały łask, oraz przedmioty z wosku przedstawiające uzdrowione części ciała. Dzięki cudownym uzdrowieniom Bogumił został uznany przez Kościół za błogosławionego. Proces jego beatyfikacji odbył się w XVII w. Błogosławiony Bogumił – patron Uniejowa – wciąż czuwa nad miastem, aby wszyscy, którzy tu przebywają, nadal doświadczali jego zdrowotnej opieki.

Obecnie trwają prace konserwatorskie kaplicy bł. Bogumiła w Kolegiacie Uniejowskiej. Wizualizacja ilustruje jak będzie wyglądać boczna nawa kościoła poświęcona patronowi miasta. Koniec prac przewidziano na czerwiec 2018 roku.

Budownictwo regionalne

Jedną z cech charakterystycznych świadczących o odrębności architektonicznej gminy Uniejów jest zastosowanie w budownictwie regionalnym lokalnego surowca, jakim jest opoka, potocznie nazywana tutaj „białym kamieniem”. Opoka jest skałą o zabarwieniu żółtawym, kremowym, chropowatej powierzchni i wysokiej porowatości. Cechy fizyczne i mechaniczne pozwalają na łatwą obróbkę materiału do celów budowlanych. Surowiec ten charakteryzuje się dobrymi właściwościami izolacyjnymi.

Wyraźna obecność opoki w budynkach mieszkalnych i gospodarskich nadaje krajobrazowi kulturowemu gminy wyjątkowości i wyróżnia go na tle regionów środkowej Polski i kraju. Wznoszenie budynków z kamienia stanowi rzadkość w Polsce, i jest unikalne w regionach nizinnych naszego kraju.

Przykłady budownictwa regionalnego wykorzystującego lokalny „biały kamień” są widoczne na terenie całej gminy. Największa liczba budynków wykonanych z opoki znajduje się w miejscowościach (stan na 2012 r.): Czepów (81), Wielenin (60), Orzeszków (50), Rożniatów (47), Ostrowsko (42), Stanisławów (35), Spycimierz (33), Lekaszyn (30), Uniejów (29), Wilamów (29). Oprócz typowej zabudowy wiejskiej (budynki mieszkalne, inwentarskie, stodoły), w gminie można spotkać kilka wyjątkowych budynków zbudowanych z opoki, mające specyficzne elementy architektoniczne. Są to kościoły w Wilamowie i Wieleninie, remiza strażacka w Rożniatowie, młyn i pozostałości po tartaku w Wilamowie. Ciekawymi przykładami udanych promujących lokalne walory architektoniczne jest przeniesienie na teren Zagrody Młynarskiej budynku inwentarskiego z opoki, a także zbudowanie z tego surowca nowych obiektów usługowych w Uniejowie, w których odbywają się Jarmarki Produktów Regionalnych.

Przykłady typowego dla Uniejowa budownictwa z „białego kamienia” można zobaczyć w Zagrodzie Młynarskiej – zespole muzealno-noclegowym, składającym się 5 zabytkowych obiektów przeniesionych z terenu województwa łódzkiego.

Opracowano na podstawie artykułu: Gorączko M., Gorączko A., 2013, Cechy regionalne w budownictwie na terenie gminy Uniejów, Biuletyn Uniejowski, tom 2, wyd. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 53-65.

Więcej na temat tradycyjnego budownictwa regionalnego można przeczytać w artykule: Gorączko M., Gorączko A., 2015, Potencjalne znaczenie tradycyjnego budownictwa wiejskiego w strategii rozwoju gminy Uniejów, Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, nr 167/2015, wyd. PAN, Warszawa, s. 156-171.